درس8:تحولات نظام جهانی
تحولات اقتصادي سياسي
1(نظام جهانی،ابعاد ............ ، ............ و .............. دارد.(اقتصادی ـ سیاسی ـ فرهنگی(
2(نظام جهانی،پس از حضور ................ در ابعاد اقتصادی،سیاسی و فرهنگی تحولاتی را در پی داشته است.(استعمار(
3(عملكرد اقتصادي كشورهاي غربي ابتدا در چه چارچوبی،شکل گرفت؟(دولت ـ ملتهاي جديد(
4(قدرت سیاسی کشورهای غربی که در چارچوب دولت ـ ملتهای جدید شکل گرفته بود؛به چه چیزی هماهنگ بود؟
(با منافع اقتصادي صاحبان ثروت،صنعت و تجارت(
5(رقابتهاي سياسي استعمارگران به ويژه در ................. با منافع اقتصادي آنان پيوند ميخورد.(مناطق استعمار زده(
6(نظام اقتصادي كشورهاي غيرغربي پيش از استعمار،اغلب چگونه و چه ویژگیهایی داشت؟
(اغلب در تعامل با محيط جغرافيايي خود و به گونهاي مستقل عمل ميكرد.روابط تجاري نيز در حدّي نبود كه استقلال سياسي آنان را در معرض خطر قرار دهد.(
7(اقتصاد کشورهای استعمار شده و تحت نفوذ در چه راستایی تغییر مییابند؟
(در راستاي پاسخ به نيازهاي اقتصادي كشورهاي غربي(
8(اقتصاد کشورهای استعمار زده و تحت نفوذ،چند ویژگی مهم دارد؟(هفت مورد(
9(اقتصاد کشورهای استعمار زده و تحت نفوذ،چه ویژگیهای مهمی را دارد؟
1(بازار مصرف كالاهاي توليد شدهی كشورهاي غربي
2(تأمین کنندهی نيروي كار و مواد خام مورد نياز كشورهاي غربي
3(سوق داده شدن به سوی اقتصاد تک محصولی(یعنی صادرات محدود به یک مادهی خام(
4(از دست دادن قدرت چانهزنی در اقتصاد جهانی به دلیل تک محصولی شدن اقتصاد آنها که وابستگی اقتصادی به کشورهای استعمارگر،نتیجهی آن است.
5(وابستگی اقتصادی موجب غیرمتعادل شدن مبادلات تجاری در سطح جهانی با کشورهای استعمارگر غربی میشود.
6(انتقال برخی از صنایع وابسته به کشورهای استعمار زده،در جهت منافع بیشتر کشورهای استعمارگر غربی.
7(وابستگي كشورهاي استعمارزده،امكان عبور از مرحلهی استعمار به استعمارنو را براي كشورهاي استعمارگر پديد مي آورد.
10(اقتصاد تک محصولی کشورهای تحت نفوذ و استعمار زده،به چه معنایی است؟
(صادرات آنها،به يك مادهی خام محدود ميشود.(
11(تك محصولي شدن اقتصاد كشورهاي استعمارزده،چه قدرتی را در اقتصاد جهانی آنها میگیرند؟ (قدرت چانهزني(
12(تک محصولی شدن اقتصاد کشورهای استعمار زده و تحت نفوذ،که قدرت چانهزنی آنها را در اقتصاد جهانی از آنها را گرفته؛چه نتیجهی مهمی را در پی خواهد داشت؟(وابستگي اقتصادي آنها به كشورهاي استعمارگر(
13(كشورهاي غربي به...........................،برخي از صنايع وابسته را به كشورهاي استعمار زده منتقل ميكنند.
(اقتضاي بازار مصرف(
14(انتقال برخي از صنايع وابسته به كشورهاي استعمار زده در چه جهتی عمل نمیکند؟
(در جهت استقلال يا تعديل جهاني ثروت کشورهای استعمار زده(
15(چرا وابستگي كشورهاي استعمارزده،مسألهاي است كه امكان عبور از مرحلهی استعمار به استعمارنو را براي كشورهاي استعمارگر پديد ميآورد؟
(زیرا كشورهاي غربي بعد ازآنكه با مقاومتهاي سياسي و نهضتهاي آزادي بخش كشورهاي استعمارزده مواجه مي شوند،استقلال سياسي واقتصادي كشورهاي استعمارزده را به رسميت ميشناسند؛امّا اقتصاد وابستهی كشورهاي استعمار زده،دولتهاي مستقل اين كشورها را ناگزير از قرارگرفتن در چرخهی نامتعادل جهاني توزيع ثروت ميكنند.(
16(اقتصاد ايران تا دوران قاجار برمدار ............. و .............. شكل ميگرفت.(دامداری ـ کشاورزی(
17(تخته قاپوكردن ايلات،در دوران ................ و انقلاب سفيد در دوران ....................... در ایران شکل گرفت. (رضاخان ـ محمد رضا پهلوی(
افول دولت ملتها و جهاني شدن
18(دولت ـ ملتهاي جديد حاكميتهاي سياسي ـ اقتصادي نويني بودند كه نخستين بار در................. با .......................
پديد آمدند.(اروپای غربی ـ افول قدرت کلیسا(
19(دولت ـ ملتهای جدید در اروپای غربی،با ........................... پدید آمدند.(افوق قدرت کلیسا(
20(دولت ـ ملتهای جدید برخلاف حاکمیتهای پیشین،................... برای خود قایل نبودند و صورتی کاملاً ................
داشتند.(هویتی دینی و معنوی ـ سکولار و دنیوی(
21(به واحدهاي اجتماعي كه در سرزميني به نام كشور مستقرند و داراي نظام سياسي،اقتصادي،آموزشي يگانهاي هستند،ازآن جهت كه اعضاي آن خود را «ملت» میشناسند و توسط یک دولت اداره و نمایندگی میشوند،چه میگویند؟(دولت ـ ملت(ـ ص58 پاورقی
22(به دولت ـ ملتها، ........................... و .......... نیز گفته میشود.(گروه سرزمینی ـ جامعه(ـ ص58 پاورقی
23(هویت اغلب دولت ـ ملتها چگونه هویتی است؟(هويتي ناسيوناليستي و قومگرايانه(
24(درهويت سازيهاي جديد،ابعاد ................بخشهاي مختلف با كاوشهاي باستان شناسان شناسايي شده و برجسته مي شود.(نژادی و قومی(
25(اقتصاد سرمايه محور،در حركتهاي آغازين خود،نيازمند به حمايت چه چیزهایی بود؟
(حمايت سياستهاي قومي و منطقهاي بود.(
26(در اقتصاد سرمایه محور،به تدریج چه مواردی موجب شد از اهمیت مرزهای سیاسی کاسته شود؟
(انباشت ثروت ـ پديد آمدن شركتهاي بزرگ چند مليتي ـ گسترش صنعت ارتباطات(
27(با شكل گيري ...................... و ............................، سرمايهگذاري شركتهاي بين المللي به منطقهاي خاص محدود نمي شود.(نهادهاي بين المللي ـ بازارهاي مشترك منطقهاي(
28(دولت ـ ملتهای جدید در اقتصاد سرمایه محور،با استفاده از چه امکاناتی،تغییرات اقتصادی در سطح جهانی را شناسایی و مدیریت میکنند؟(با استفاده از شبکههای عظیم اطلاعاتی(
29(كانونهاي ثروت و قدرت براي حفظ منافع خود،از طريق ........................ موانع موجود برسر راه تجارت بين المللي را نيز برميدارند و ...................... كشورهاي مختلف و سياستهاي ملي را ................ ميسازند.
(سازمانهای بین اللملی ـ استقلال اقتصادی ـ مخدوش(
30(برخی معتقدند،جهانی شدن چگونه فرایندی است؟ ـ (نظر گیدنز(
(جهاني شدن،فرآيندي است كه هيچ اعتنايي به مرزهاي ملّي ندارد جهاني شدن درحال ايجاد نظم نويني است كه جريانهاي نيرومند تجارت و توليد بين المللي آن را پيش ميراند.(
31(چالشها و تضادهایی که با جهانی شدن صورت میگیرد،بیشتر توسط .......... انجام میشود،که فراتر از ................
دولتها عمل میکنند.(جنبشهایی ـ مرزهای سیاسی(
32(چند مورد از مقاومتهایی که در قالب پیمانهای منطقهای بین دولتها در برابر سیاست جهانیسازی قدرتهای برتر اقتصاد اروپایی و آمریکایی شکل گرفتهاند؛نام ببرید.
(جنبش عدم تعهد،اتحاديهی عرب،سازمان كنفرانس اسلامي،جامعهی كشورهاي آسياي جنوب شرقي(سيتو((
امپراطوري رسانه،علم و فرهنگ
33(جوامع از دیرباز از چه طریقی با یکدیگر برخوردهایی داشتهاند و نتیجهی این برخوردها چه بود؟
(از طريق تجارت،مهاجرت،جنگ و غيره ـ و اين برخوردها سبب انتقال و اشاعهی فرهنگها ميشده و مبادلات فرهنگي از اين طريق شكل ميگرفته است.(
34(اشاعه و مبادلات فرهنگی چگونه شکل گرفته است؟
(برخوردهایی که از دیرباز از ُطرق مختلف میان جوامع وجود داشته است.(
35(برخورد استعماري غرب با ديگر جوامع (غیرغربی(موجب چه چیزی شد؟
(موجب شد تا جوامع غيرغربي از نظر اقتصادي و سياسي در موضع ضعف قرار گيرند.اين پديده اغلب نوعي خود باختگي فرهنگي را نيز در آنها ايجاد ميكرد.(
36(برخورد استعماري غرب با ديگر جوامع،اغلب نوعی ................. را در آنها ایجاد میکرد.(خودباختگی فرهنگی(
37(خودباختگی فرهنگی،چه حالت و نتیجهای را برای کشورهای استعمار زده در پی خواهد داشت؟
(جامعه،حالت فعّال و خلّاق خود را در گزينش عناصر فرهنگي ديگر از دست میدهد و در نتيجه،عناصر فرهنگ ديگري كه در قبال آن به خودباختگي دچار شده است،بدون تحقيق و گزينش و به گونهاي تقليدي فرا گيرد.(
38(از دست دادن مدیریت گزینش عناصر مناسب فرهنگ غربی برای کشورهای استعمار زده،چه نتیجهای را در بر خواهد داشت؟
(غرب مديريت انتقال را در چارچوب اهداف اقتصادي و سياسي خود به دست ميگيرد.(
39(عنصر نوینی که جهان غرب را در مدیریت انتقال عناصر فرهنگ غربی یاری میکند؛........................ نام دارد.
(صنعت ارتباطات(
40(توسعهی صنعت ارتباطات،چه نتایجی را داشته است؟
(فاصلههاي زماني و مكاني را كوتاه و جهان را كوچك كرده و آن را به صورت دهكدهاي واحد در آورده است.(
41(موقعيت برتر كشورهاي غربي و در رأس آنها آمريكا،در عرصه توليد و پخش رسانه، سبب شده است تا ناظران بسياري،از ........................ نيز سخن گويند.(امپراطوري رسانهاي(
42(چرا کشورهای کمتر توسعه یافته در برابر امپراطوری فرهنگی تازه تأسیس شده،بسیار آسیب پذیرند؟
(زيرا منابع و امكانات لازم براي حفظ استقلال فرهنگي خود را ندارند.(
43(ساختمان مركزي و مديريت تمامي بيست غول رسانهاي جهان در .......................... قرار دارد؛ و اكثريت آنها در ......................... اند.(کشورهای صنعتی ـ ایالات متحده(
44(چند مورد از غولهای رسانهای جهان که آمریکاییاند:(تایم وارنر ـ دیسنی و یاکوم(
45(شكي نيست كه محصولات فرهنگي غربي از طريق ................................. در سراسر كرهی زمين اشاعه مييابند.
(رسانههاي الكترونيك(
46(تجمّع قدرت رسانه در دست صاحبان ثروت و كانونهاي صهيونيستي،چه نتایجی داشته است؟
(نه تنها هويت فرهنگي جوامع غيرغربي را متزلزل ميگرداند؛بلكه به گونهاي آشكار،ارزشهاي دموكراتيك جهان غرب را نيز به سُخره ميگيرد.(
47(این عبارت،از کدامیک از جامعه شناسان معاصر اروپایی است؟
«بسياري از منتقدان،نگران اين هستند كه تجمع و تمركز قدرت رسانه در دست چند شركت يا چند فرد قدرتمند، موجب تضعيف سازوكارهاي دموكراسي مي شود.» ـ (گیدنز(
48(اطلاعاتی دربارهی روبرت مرداک:
(صهیونیستی ـ در استرالیا به دنیا آمده ـ یکی از پیشگامان اقتصادی ـ رییس یکی از بزرگترین امپراطوریهای رسانهای جهان ـ در سالهای اخیر سرمایهگذاری هنگفتی روی صنعت پُرسود تلویزیون ماهوارهاي ديجيتالي،خصوصاً پوشش رويدادهاي زندهی ورزشي مثل بسكتبال و فوتبال ـ قدرت مرداک با توجه به گسترش جهانیاش به آسانی مهار نمیشود. ـ قدرت او در حدّي است كه ميتواند روي حكومتها اعمال نفود كند.ـ شالودهی قدرت مرداك بسيار وسيع؛ امّا سايهوار و ناپايدار نيز هست.(
49(ماهیت کسب و کار رسانهای و مخابراتی این است که .............. و ............... .(همه جا هست ـ هیچ جا نیست.(
50(جهان غرب،از طریق ............،در وسیعترین شکل،................. جوامع غیرغربی را مدیریت میکند.
(رسانه ـ فرهنگ عمومی(
51(تربيت نخبگان كشورهاي غيرغربي بيشتر با چه روشهایی انجام میشود؟
(با تثبيت مرجعيت علمي غرب و توزيع هدفمند علوم طبيعي و انساني(
52(علوم انسانی غربی بر چه بنیانهایی قرار گرفته و شکل یافته است؟
(هستي شناختي،انسان شناختي و با روشهاي معرفتي بعد از رنسانس(
53(عميقترين نقش را در توزيع جهاني فرهنگ غربي چه چیزی ايفا ميكند؟
(ترويج علوم انساني غربي در كشورهاي غيرغربي(
54(چرا ترويج علومانساني غربي دركشورهاي غيرغربي،عميقترين نقش رادرتوزيع جهاني فرهنگ غربي ايفا ميكند؟
(زيرا اين علوم موجب مي شوند تا فرهنگهاي معنوي و ديني،هويت خود را از نگاه فرهنگ غربي بازخواني كنند.اين پديده،فرهنگها را از علمي كه مبتني بر بنيانهاي معرفتي ديني و قُدسي شان باشد،محروم مي گرداند.(
55(جهان غرب تلاش ميكند از طريق ........،فرهنگ عمومي جوامع غيرغربي را مديريت كند.(رسانه(